Avrupa Birliği – Türkiye ilişkilerinin önemli bir boyutunu “mali işbirliği” oluşturmaktadır. Türkiye’nin 3 Ekim 2005 tarihinde müzakere sürecine girmesi ile birlikte Türkiye – AB mali işbirliği sürecinde önemli gelişmeler olmuştur.
AB Komisyonu’nun teklifi uyarınca, Konsey 17 Temmuz 2006 tarihinde yeni bir Katılım Öncesi Mali Aracın (IPA) kurulmasını öngören tüzüğü kabul etmiştir. Avrupa Birliği bu tüzüğe göre, 2007–2013 dönemi için aday ve potansiyel aday ülkelere sağlanacak tüm katılım öncesi mali yardımları tek bir program çerçevesinde toplamıştır.
IPA’nın temel amacı, aday ülkeleri üyelik sonrası Yapısal ve Uyum Fonlarının programlaması, yönetim ve uygulamasına hazırlamaktır.
IPA ile birlikte AB tarafından daha önce uygulanmakta olan programlar ve Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardım gibi mali destek araçları yürürlükten kaldırılmıştır.
Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (Instrument for Pre-Accession Assistance – IPA) olarak adlandırılan bu sistem çerçevesinde, Türkiye’ye sunulacak AB mali yardımlarının, AB üyesi ülkelerde uygulanan yaklaşıma uygun olarak kullandırılması amacıyla çalışmalar ilgili kurumlarca yapılmıştır.
Bu yeni dönemde, katılım öncesi AB fonlarının kullandırılması amacıyla, ülkemizde birden fazla kurumun rol aldığı ve sorumlu olduğu bir yapı kurulmuştur. Belirlenen kurumlar, koordinasyon, programlama, uygulama, izleme, değerlendirme ve denetleme ana eksenleri etrafında oluşturulan IPA sistemi içerisinde görevlendirilmiştir.
IPA kapsamında yer alan Kurumsal Kapasite Geliştirme, Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği, Bölgesel Kalkınma, İnsan Kaynaklarının Gelişimi ve Kırsal Kalkınma başlıklı beş bileşene göre sorumlu olan kuruluşlar aşağıdaki tabloda yer alan şekilde belirlenmiştir.
IPA Birleşeni | Sorumlu Kuruluş | |
Kurumsal Kapasite Geliştirme | Avrupa Birliği Genel Sekreterliği | |
Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği | TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı) | |
Bölgesel Kalkınma | Çevre ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı | |
İnsan Kaynaklarının Gelişimi | Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı | |
Kırsal Kalkınma | Tarım ve Köyişleri Bakanlığı |
Bölgesel Kalkınma IPA bileşeni; Çevre, Ulaştırma ve Bölgesel Rekabet Edebilirlik alt bileşenlerine ayrılmıştır. Bölgesel Rekabet Edebilirlik bileşeninden sorumlu olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca yürütülen çalışmalara, Konfederasyonumuzu temsilen AB ve Dışilişkiler Müdürlüğü tarafından katılım sağlanmıştır. Bu kapsamda yürütülen çalışmalar içinde yer alan, IPA Yönetmeliği uyarınca Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyon Programı’nın hazırlık aşamasına Müdürlüğümüzce aktif olarak dahil olunmuştur. Hazırlanan “Operasyonel Program Uygulaması” ve program ile ilgili düzenlenen ilgili eğitim programlarına katılınmış ve programlama ve projelendirme aşamaları ile ilgili bilgiler kazanılmıştır. Değişik zamanlarda düzenlenen bütün tarafların katıldığı toplantılarda taslak Operasyonel Programa ilişkin görüşler sunulmuştur.
Küçük İşletmeler Yasası (Küçük İşletmeler için Avrupa Şartı)
Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı 19-20 Haziran 2000 tarihli Feira Avrupa Konseyi Zirvesi’nde kabul edilmiştir.
Türkiye, Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nı kabul ettiğine ilişkin Maribor Deklarasyonu’nu diğer aday ülkelerle birlikte 23 Nisan 2002 tarihinde imzalamıştır.
Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nda, küçük işletmelerin Avrupa ekonomisinin belkemiğini oluşturduğu belirtilmekte ve küçük işletmeler ve girişimciler için mümkün olan en iyi iş ortamının oluşturulması gereği vurgulanmaktadır. Avrupa Şartı, küçük işletmeleri desteklemek için faaliyette bulunulacak on anahtar alanı kapsamaktadır. Türkiye, Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nı onaylamakla tüm kurum ve kuruluşlarıyla Şart’ta belirtilen ve
1- Girişimcilik için eğitim ve öğretim
2- Hızlı ve ucuz iş kurma,
3- Daha iyi mevzuat ve düzenlemeler,
4- Uzmanlık-ustalıkların geliştirilmesi (availability of skills),
5- On-line sistemlerine girişlerin iyileştirilmesi,
6- İç pazarın imkânlarından daha fazla yararlanılması,
7- Vergilendirme ve finansal konularda iş ortamının iyileştirilmesi,
8- Küçük işletmelerin teknoloji kapasitelerinin desteklenmesi,
9- Başarılı e-iş modellerinin uygulanmasını teşvik etmek ve küçük işletmelere en üst kalitede iş destek hizmeti sağlamak,
10- AB ve ulusal seviyede küçük işletmelerin daha etkin ve daha güçlü temsil edilmesi,
konularını kapsayan 10 temel alanda somut adımlar atmayı, program ve projeler üretmeyi taahhüt etmiş bulunmaktadır. Şartın kapsadığı alanlardaki ilerlemelere ilişkin çalışmalara dair rapor her yıl Hükümet tarafından AB Komisyonuna sunulacaktır. Tüm üye ve aday ülkelerce hazırlanan Şartın yürütülmesine ilişkin ilerleme raporlar ise her yıl bahar aylarında yapılan Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesine sunulacaktır. Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nın yürütülmesine ilişkin 2002 Yılı Türkiye Raporu KOSGEB Koordinasyonunda hazırlanmış ve AB Komisyonuna iletilmiştir. AB Komisyonunun Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nın yürütülmesine ilişkin Üye ülkeler raporu ve aday ülkeler raporu 21 Ocak 2003 tarihinde yayımlanmıştır.